GENDA, Josip

GENDA, Josip, dramski glumac (Škabrnja, 5. III. 1943). U Kaštel-Sućurcu pohađao srednju kemijsku školu, kemiju i biologiju diplomirao na splitskoj Pedagoškoj akademiji 1967. Nakon prve uloge Jožeka u igrokazu B. Chudobe Velika čarolija 1956, u omladinskom kazalištu »Titovi mornari« tumačio je lik Pirgopolinika (Plaut, Hvalisavi vojnik), Smirnova (A. P. Čehov, Medvjed), Lomova (Čehov, Prosidba), Don Rodriga (P. Corneille, Cid), Macbetha (W. Shakespeare, Macbeth). Stalnim članom dramskog ansambla splitskog HNK postao je 1973. iako je u tom kazalištu i dotada povremeno nastupao (drama M. Gorkog Na dnu, Dürrenmattov Posjet stare dame). Prva njegova uloga u stalnom angažmanu bila je Meluzov (A. N. Ostrovski, Talenti i obožavatelji). U početku profesionalne karijere najzapaženija su mu ostvarenja Konte Momo u drami M. Begovića Amerikanska jahta u splitskoj luci, Don Zane u Marinkovićevoj Gloriji, Junak u Różewiczevoj Kartoteci, Lovre Kalebić u Ljubovnicima, Fabijanko u Filippijevoj Šjori Fili. Postajući jedan od glumačkih stupova splitskoga kazališta, ostvaruje uloge koje karakterizira visoki intelektualizam ili pak smisao za plastičnu scensku karikaturu. Vrhunac umijeća G. doseže u ravnoteži između intelektualizirane komike i dubokoga psihološkog promišljanja lika u klasičnim dramskim tekstovima. Tako se osobito ističe kao Filoktet (Sofoklo, Filoktet), Sganarelle (Molière, Don Juan), Grumio (Shakespeare, Kroćenje goropadnosti), Mikenjanin (Euripid, Elektra), Macheath Meki Nož (B. Brecht, Opera za tri groša), Šimun Cirenac (I. Bakmaz, Šimun Cirenac), Vojvoda Ostrelandski (M. Ghelderode, Ukleti pjevač), Oliver (M. Krleža, Leda), Miroslav (Z. Bajsić, Gle, kako dan lijepo počinje). Od 1971. sudjeluje na festivalu Splitsko ljeto gdje je ostvario svoje najzrelije uloge (Filoktet, Mikenjanin, Cirenac). Nastupao je i u komornom teatru Kripta ’70 (A. Moravia, Bog Kurt) te u dubrovačkom Kazalištu »Marin Držić« (I. Gundulić, Prozerpina ugrabljena). U kazalištu »Titovi mornari« režirao je igrokaz M. Širole Paunica djevojka te dramatizaciju Ćopićeva romana Orlovi rano lete. Nastupao je i u dramskom programu HTV (Velo misto, Nepokoreni grad) kao i na filmu (Lito vilovito, Čovik od svita, Od petka do petka). Dobitnikom je Nagrade grada Splita (1981), Nagrade »Dubravko Dujšin« (1984), Zlatnog lovor-vijenca na festivalu Malih eksperimentalnih scena u Sarajevu (1989), Nagrade »Marul« (1989) i dr.