BAŠIĆ, Antun, pjesnik i pisac (Perast, 17. II 1793 — Perast, 20. IV 1873). Osnovnu školu pohađao je u Perastu, srednju u Veneciji, filozofiju i bogosloviju učio u Padovi i Rimu, gdje je i doktorirao. Kad je 1823. zaređen za svećenika, namjeravao je poći misionariti u Kinu, ali je odredbom cara Franje I postao direktor više osnovne škole u Kotoru i u toj službi ostao oko četrdeset godina. God. 1838. imenovan je skadarskim biskupom, ali je to imenovanje odbio. Dobio je razne crkvene počasti (komornik i kućni prelat Sv. stolice, apostolski protonotar, počasni kanonik dubrovačke stolnice i dr.), a odlikovan je i Ordenom viteškog reda Franje Josipa I. — Napisao je brojne brošure raznolike tematike i prigodničarske pjesme uglavnom na talijanskom jeziku, s ponešto stihova i na latinskom i hrvatskom. U teološkim i moralizatorsko-nabožnim spisima raspravljao je o religiji, ponajviše s gnoseološko-filozofskog stajališta. Slična je karaktera i rasprava o astronomiji Della vastità dell’universo (1825). Obradio je životopise i djela istaknutijih sumještana Andrije i Vicka Zmajevića te Josipa Marinovića, što i danas može biti upotrebljiva priručna literatura. Objavio je nekoliko biografsko-panegiričkih knjižica religioznog sadržaja (o Sv. Šimunu, Tripunu i Alojziju Gonzagi). Bavio se također poviješću i estetikom što je tada bila rijetka pojava u južnohrvatskim krajevima (Z. Posavac).
DJELA: Dell’educazione. Lettera di… a suo fratello Marm. Padova 1817. — Della vendeta. Ragionamento. Padova 1818. — Dell’eccelenza della vera religione. Dissertazione. Venezia 1819. — Della vastità dell’universo considerata dietro le moderne scoperte astronomiche. Zadar 1825. — Notizie della vita e degli scritti di tre illustri Perastini. Dubrovnik 1833. — Memoria di S. Simeone profeta. Zadar 1836. — Della vita e del martirio di san Trifone. Vienna 1845. — Orazione panegirica di S. Luigi Gonzaga. Zadar 1845. — Discorsi sacri e panegirici. Roma 1848. — Festa dell’anno centenario secondo della riportata vittoria XV. maggio MDCLIV. dai Perastini contro l’improviso formidabile assalto dei Turchi, fatta il XV. maggio del MDCCCLIV. Trieste 1857. — Principi generali di belle arti. Propositi e spiegati. Dubrovnik 1861. — Istruzione ed Esercizi di divozione per uso della gente da mare, 1–2. Vienna 1861–1862.
LIT.:
G.: Della vita e del martirio di S. Trifone. La Dalmazia, 2(1846) 19, str. 146–147. —
G.: Rivista letteraria. Ibid., 3(1847) 1, str. 4–5; 2, str. 13. —
G.: Annunzio bibliografico. L’Avvenire, 1(1848) br. 10. —
Petar Franasović (P. F.): Književnost. Iz Mletakah. Glasnik dalmatinski, 8(1856) 12, str. 3–4. —
Šime Ljubić: Dizionario biografico degli uomini illustri della Dalmazia. Beč i Zadar 1856, 23. —
P. G.: Una lagrima sulla tomba di monsignor Antonio Bassich. La Dalmazia cattolica, 4(1873) 18, str. 143–144. —
Zlatko Posavac: Estetika romantičnog klasicizma u Dubrovniku. Anali Zavoda za povijesne znanosti Istraživačkog centra JAZU u Dubrovniku, 1980, sv. 18.
Miljenko Foretić (1983)
