ČALIĆ, Dušan

ČALIĆ, Dušan, ekonomist, sociolog i političar (Smrtić kraj Nove Gradiške, 18. VIII. 1918 — Zagreb, 17. IV. 1993). Gimnaziju polazio u Osijeku, a završio 1938. u Zagrebu. Pravo studirao u Beogradu (1939) i Zagrebu te 1946. doktorirao na zagrebačkom Pravnom fakultetu. Član SKOJ-a od 1933, KPJ od 1939. te u partizanima od 1941. Predratni je sekretar Komiteta KPJ zagrebačkoga Sveučilišta, jedan od organizatora ustanka u Slavoniji, sekretar ObK KPH Slavonije i komesar VI. slavonskog korpusa NOVJ i POJ, tajnik ZAVNOH-a i vijećnik na II. zasjedanju AVNOJ-a te član prve Narodne vlade Hrvatske (1945). Član CK KPH 1948–68. Nakon rata ministar je trgovine i opskrbe Vlade NRH (1945–46, 1949–50), državni sekretar za poslove industrije i privrede FNRJ (1953), savezni i republički narodni zastupnik u više saziva, ambasador SFRJ u Mađarskoj (1963–67) te član Savjeta Federacije (1967–89). — Nakon rata radi na znanstveno-nastavnoj organizaciji Ekonomsko-komercijalne visoke škole u Zagrebu, gdje od l945. kao honorarni nastavnik predaje političku ekonomiju. God. 1946/47. bio na studijskom boravku u Ekonomskom institutu u Moskvi, a 1959. u SAD, nakon čega je objavio knjigu Organizacija naučnog rada u SAD (Zagreb 1960), u kojoj predlaže primjenu američkih iskustava u organizaciji istraživačkog rada u nas. Na zagrebačkom Ekonomskom fakultetu, na kojem predaje političku ekonomiju i međunarodne ekonomske odnose, izabran je 1953. za izvanrednog, a 1958. za redovitog profesora; od 1970. predaje i sociologiju. Njegovi su znanstveni radovi širokoga tematskog raspona, od automatizacije, robotizacije i kompjutorizacije, produktivnosti rada i privrednog rasta do uloge znanstveno-istraživačkog rada u privrednom i društvenom razvoju te međunarodnih ekonomskih odnosa. Autor je pionirske studije Automatizacija u tehničkom napretku i privrednom razvitku Jugoslavije (Zagreb 1962), a proučavanju ekonomskih pitanja prišao je interdisciplinarno u knjizi Tehnički progres i privredni razvoj SFRJ (Beograd 1979; prev. na mađarski). Osim knjiga, monografija, udžbenika i skripata, objavio je članke, rasprave i studije s područja političke ekonomije u periodičnim publikacijama Ekonomski pregled (1958, 1962), Naša stvarnost (1961–62), Naše teme (1961–62, 1984), Automatika (1962), Produktivnost (1962), Ekonomska poduzeća (1963), Ekonomist (1971, 1974), Nauka u nauci (1971), Politička misao (1971), Revija (1971), Socijalizam (1971), Marks i suvremenost (1974), Mornarički glasnik (1974), Vojno-politički informator (1975), Marksistička misao (1984), Ekonomski vjesnik (1991) te u zbornicima Zbornik radova Ekonomskog fakulteta u Zagrebu (1971), Aktualnosti Marksove ekonomske misli (1983), Savremeni problemi ekonomske stabilizacije (l983), Zbornik radova Četvrtog znanstvenog sabora Slavonije i Baranje (1984), Susreti na dragom kamenu (1984) i Suvremeni ekonomski problemi (1985, 1991). God. 1970. zajedno s V. Radaušem utemeljio je Znanstveni sabor Slavonije i Baranje i bio glavnim urednikom njegovih zbornika (Osijek 1970–91, 1–5). Urednik je posebnih edicija JAZU: Suvremeni ekonomski problemi (od 1964) i Anala Zavoda za znanstveni rad u Osijeku (od 1989), kojemu je voditelj od 1987. Također je uredio dvije knjige Zbornika radova o povijesti i kulturi srpskoga naroda u SRH (Zagreb 1988). Kao beletristički pisac tiskao knjige Zapisi sveučilištarca (Zagreb 1961) i Ratni dnevnik bez datuma (Zagreb 1966). God. 1961. izabran je za dopisnoga, 1965. za redovitog člana JAZU, a 1972. za dopisnog člana SANU. Republičku Nagradu »Božidar Adžija« primio je za znanstvene prinose 1960. i 1968, za ukupan znanstveni rad Nagradu AVNOJ-a 1973. te Republičku nagradu za životno djelo 1988.