ALAČEVIĆ, Josip, povjesničar i arheolog (Makarska, 1826 — Zadar, 7. III 1904). Sin je Franje (1805–1858). Bio je sudac u Imotskom, Kninu, Zadru i dr. te savjetnik pokrajinskog suda u Splitu od 1873. do premještaja u Zadar 1887; konzervator starina za arhive splitskog okruga (1878–1887), zatim zadarskog (1887–1904), dopisni član Njemačkog arheološkog instituta (Deutsches archäologisches Institut) u Berlinu, austrijskog u Beču (Österreichisches archäologisches Institut) i Narodnog muzeja u Zagrebu. — S rođakom Mihovilom Glavinićem pokrenuo je 1878. Bullettino di archeologia e storia dalmata (danas Vjesnik za arheologiju i historiju dalmatinsku); do 1887. je urednik i do 1910. suradnik tog časopisa. God. 1901. osnovao je u Zadru s braćom Böttner povijesno-arhivski tromjesečnik Tabularium u kojem je objavio dokumente iz zadarskog arhiva. U Dubrovniku je s J. Gelčićem izdavao zbirku Biblioteca storica della Dalmazia. U svojim radovima obrađivao je rimsku arheologiju i topografiju te srednjovjekovnu dalmatinsku povijest, a njegov glavni prinos je objavljivanje velike arhivske građe. Pisao je u časopisima La rivista dalmata (1876), Bullettino di archeologia e storia dalmata (1878, 1881–1905, 1910), Cronaca dalmatica di lettere, scienze ed arti (1882, 1888), La difesa (1884), Scintille (1887–1888), Ephemeris Bihačensis (1894), Ephemeris Spalatensis (1894), Smotra dalmatinska (1894, 1902, 1903), Tabularium (1901–1904) i u publikaciji Manuale del Regno di Dalmazia (1875). U časopisu Bullettino di archeologia e storia dalmata objavio je niz članaka od kojih su mu najznačajniji Serie di reggitori di Spalato (1884–1891), Estratto dal libro »Consiliorum« della Comunità di Spalato (1892–1895), L’antichissimo acquedotto di Zara (1898), a u časopisu Tabularium objelodanio je članke La guerra della Sacra lega detta pure la guerra di Morea dal 1684 al 1699 (1901–1904), Il libro d’oro dell’antica comunità di Spalato (1902–1903), I libri »Ducali e terminazioni« (1901–1903). Uredio je djelo Statuti di Spalato (Split 1878), a izdao je knjigu Di Nicolo Bianković vescovo di Makarska. Notizie e Diari (Split 1885).
DJELA: Stefano Cupilli arcivescovo di Spalato. Split 1886. — La ribellione delle contee di Zuppa negli anni 1802–1804. Zadar 1896.
LIT.: F. A.: Giuseppe Allacevich storico dalmato. Il Dalmata, 39(1904) 22, str. 1–2. — Frane Bulić: Giuseppe Alačević. Bullettino di archeologia e storia dalmata, 27(1904) 1/4, str. 38–40. — Nikola Alačević: Slavni i zaslužni muževi. Makarska i Primorje. Izlet na Biokovo. Split 1910, 50.
Duško Kečkemet i Aleksandar Stipčević (1983)
