ĐURIĆ, Miloš, filozofski pisac, prevoditelj i književni povjesničar (Benkovac kraj Nove Gradiške, 14. I. 1892 — Beograd, 5. XII. 1967). Klasičnu gimnaziju polazio u Požegi i Zagrebu (1911), filozofiju i klasičnu filologiju studirao u Zagrebu i Beogradu (1920). Doktorirao u Zagrebu 1929. tezom Problemi filozofije kulture (u A. Bazale). God. 1916–28. srednjoškolski je profesor u Srijemskoj Mitrovici, Zemunu i Beogradu. Potom radi na beogradskom Filozofskom fakultetu, gdje je od 1933. docent te od 1938. do umirovljenja 1942. izvanredni profesor pri katedri za filozofiju. Od 1945. predaje povijest grčke književnosti pri katedri za klasičnu filologiju; od 1950. do ponovnog umirovljenja 1962. redoviti je profesor. Za redovitoga člana SANU izabran 1961. Iste godine dobio je Oktobarsku nagradu grada Beograda. Bio je suurednik časopisa Vihor (1914), koji je pokrenuo u Zagrebu, Društvena obnova (1929–30) i Živa antika (1953–67). — Bavio se problemima povijesti filozofije, etike, filozofije kulture, estetike, opće i srpske povijesti književnosti te prevođenjem s latinskoga, engleskog, njemačkog, ruskog, a ponajviše s grčkog jezika. Posebice je obrađivao antičku grčku filozofiju i književnost, zahvativši helenistički svijet u cjelini: od mita, Homera, Hesioda, lirskih pjesnika i tragičara do Sokrata, Platona, Aristotela i Epikura. Objavio je više od 300 znanstvenih i stručnih radova; najvažniji su njegovi sintetični pregledi helenističke književnosti i etike, eseji o Homeru, pa prijevodi klasičnih grčkih tragedija te Homerove Odiseje (Subotica 1963) i Ilijade (Subotica 1965). Osim knjiga, predgovora i pogovora knjigama te antologijskih zbirka, tiskao je rasprave i članke u časopisima Srpski glasnik (1912), Savremenik (1919), Misao (1920–24, 1927), Srpski književni glasnik (1921, 1923–24, 1927–29, 1930, 1932–35), Letopis Matice srpske (1925, 1935, 1950–51, 1955, 1958–66), Volja (1926–28), Učitelj (1934–35), Književnost (1950–51, 1953–60), Glas SANU (1951, 1954, 1959, 1962, 1966), Živa antika (1951–62, 1964), Filozofski pregled (1954 –55, 1957–58, 1965), Izraz (1959–60, 1962, 1965–66) i dr.
DJELA: Vidovdanska etika. Zagreb 1914. — Smrt majke Jugovića. Zagreb 1918. — Filozofija panhumanizma. Beograd 1922. — Mit o sunčevoj sestrici ili poznato i nepoznato u mitskoj filosofiji. Beograd 1925. — Pred slovenskim vidicima. Beograd 1928. — Racionalizam u suvremenoj njemačkoj filosofiji. Beograd 1928. — Problemi filosofije kulture. Beograd 1929. — Jedan nov pokušaj objašnjenja Aristotelova shvatanja katarse. Beograd 1933. — Hesiod i grčka filosofija. Beograd 1935. — Ogledi iz grčke filosofije i umetnosti. Beograd 1936. — Etika i razvitak ličnosti u grčkoj klasičnoj lirici. Beograd 1936. — Etika i poetika u Eshilovoj tragediji. Beograd 1937. — Sokrat i njegovo etičko učenje. Beograd 1938. — Euripidova Medeja i njen etički značaj. Beograd 1939. — Aristotelovo etičko učenje. Beograd 1940. — Helenska agnostika i likovne umetnosti. Beograd 1940. — Istorija helenske književnosti u vremenu političke samostalnosti. Beograd 1951, 1971², 1982³. — Kroz helensku istoriju, književnost i muziku. Beograd 1955. — Sofisti i njihov istoriski značaj. Beograd 1955. — Na izvorima umetničke lepote. Ogledi o Homeru. Beograd 1957. — Platonova akademija i njen politički rad. Beograd 1960. — Istorija helenske etike. Beograd 1961, 1987. — Patnja i mudrost. Studije i ogledi o helenskoj tragediji. Titograd 1962. — Potpuniji popis radova vidi u: I. Nikolić, Spomenica posvećena preminulom akademiku Milošu N. Đuriću. Beograd 1972, 31–67.
LIT.: A. Barac: Nacionalna filozofija. Književni jug, 2(1919) III/6, str. 241–251. — A. Cesarec: Mistifikacija jedne etike. Plamen, 1(1919) 1, str. 24–32. — D. Prohaska: M. Đurić, Smrt majke Jugovića. Jugoslavenska njiva, 3(1919) 2, str. 156–158. — V. Vujić: M. Đurić, Filozofija panhumanizma. Srpski književni glasnik, 6(1922) 2, str. 154–157. — S. Marić: Filozofija u nas. Letopis Matice srpske, 99(1925) CCCIII/1, str. 59–66. — D. Nedeljković: Racionalizam u suvremenoj njemačkoj filozofiji. Ibid., 103(1929) CCCXX/1, str. 136–137. — B. Petronijević: M. Đurić, Problemi filosofije kulture. Misao, 31(1929) 1/4, str. 178–180. — V. Čajkanović: Ogledi iz stare grčke književnosti i umetnosti. Glasnik Srpske književne zadruge, 19(1936) 44, str. 16–17. — M. Stary: Privlačnost helenske misli (M. N. Đurić, Istorija helenske etike). Telegram, 2(1961) 68, str. 6. — V. Gortan: Na spomen profesoru M. Đuriću. Živa antika, 17(1967) str. 11–12. — M. Sironić: Sjećanje na profesora Đurića. Ibid., str. 13–14. — M. Kravar: O heksametru srpskog Homera. Ibid., 20(1970) str. 55–72. — Spomenica posvećena preminulom akademiku Milošu N. Đuriću. Beograd 1972. — S. Korać: Pregled književnog rada Srba u Hrvatskoj. Zagreb 1987, 253.
Višnja Flego (1993)
